MALATYA ŞEKER FABRİKASI BÜNYESİNDEKİ ALKOL FABRİKASI…

Malatya Şeker Fabrikası 1956 yılında Merhum Başbakan Adnan Menderes tarafından kurulmuş, Malatya ekonomisine Türkiye ekonomisine çok büyük katkıları olmuştur.
1975-1978 Yılları arasında Malatya Şeker Fabrikasında kampanya dönemleri çalışmaya başlamıştım. Muvakkat bir işti. Üniversite öğrencisiydim bana büyük katkısı oluyordu. Benim gibi onlarca öğrenci vardı.
Vagon kantarı, Malzeme Ambarı, Pancar Muhasebe de çalışmıştım. Statümüz işçi görevimiz memuriyetti.
O zamanlar Malatya Şeker Fabrikası Dört Fabrikadan oluşuyordu.
1-Kristal Şeker Fabrikası
2-Küp Şeker Fabrikası(Kristal Şeker Fabrikası içerisinde)
3-Küspe Kurutma Fabrikası
4-Alkol Fabrikası
Fabrikanın içerisinde üç tane kantar vardı.
1- Araba Kantarı: Fabrikanın Pancar Kapısına yakın, kamyonla, traktör römorklarıyla gelen pancarları tartmaya yarayan ayrıca fabrikanın sattığı şekerleri, kuru küspeleri tartmaya yarayan büyük bir kantar bu kantarda çalışan kişiler merkez pancar bölge şefliğinin muvakkat elemanları ayrıca malzeme ambarının muvakkat bir elemanı bulunurdu. Pancar tartım işiyle ve pancarın temizlik oranıyla yani firesiyle bu arkadaşlar ilgilenir. Köylünün getirdiği bir pancarı pancar çavuşu firesini belirler, günlük tesellüm raporuna işlerdi. Pancar dışındaki tartımlar malzeme ambarının muvakkat elemanına aitti. O da günlük satılan şekeri, kuru küspeyi tartar ayrı, ayrı tesellümünü yapar ilgili şefliğe verirdi.
2- Küspe Kantarı: Bu kantarda Merkez Pancar Bölge Şefliğinin muvakkat elemanları görev yapar. Çiftçilere ve hayvan yetiştiricilerin verilen yaş küspenin tartım ve tesellüm işlerini yapar tesellümünü ilgili şefliğe verirdi.
3- Vagon Kantarı: Bu kantarda Malzeme Ambarının elemanları çalışır. Biri sorumlu daimi eleman onun dışındakiler malzeme ambarının muvakkat elemanları. Bu kantardakilerin görevi fabrikaya pancar bölge şefliklerinden vagonla gelen pancarları tartmak tesellümü yaparak, malzeme ambar şefliğine vermek. Ayrıca pancar dışında vagonla,sarnıçla gelen taş kömürü, fuel oil, melası tartmak tesellümünü yapıp malzeme ambar şefliğine vermek.

Birde bu kantarları belirli saatlerde kontrol eden fabrikanın tartım işlerinden sorumlu teknik elemanlar var .1975 de Metin İlaslan ,Sami Aşan Ağabeylerimiz ,Sami Aşan ağabeyimiz rahmetli oldu. Metin İlaslan ağabeyimize de afiyetler diliyorum.

Yıl 1975 Malatya Şeker Fabrikasında vagon kantarında muvakkat çalışıyorum. Vagon Kantarındayım. Kantardan sorumlu Zeki isminde bir ağabeyimiz var. Malzeme Ambar Şefimiz 1955-1960 ların ünlü futbolcusu Yavuz Günaydın.
Üniversiteli gençler olarak çalışıyoruz. Selami Bülent Göçmez(jeoloji Müh.Kayısı İhracatçısı) , Ahmet Özdemir(Matematik Öğrt), Enver Kalaycıoğlu(Matematik Öğrt,Yönetici), Doğan Toraman(Sınıf Öğrt),Adnan Pehlivan (ikisatçı, Kayseri Şeker Fabrikası Muhasebe Müdürü)birkaç arkadaşımız daha bulunuyor.
Küspe kantarında Mehmet Ağzıküçük, Suat Hanlıoğlu(Matematik Öğrt),

Araba Kantarında Mustafa Arslan(İktisatçı),Fikri Acet(Matematik Öğrt)
Fabrika alanın demir yollarına yakın bir noktasında Malatya Şeker Fabrikasının Alkol Fabrikası bulunmakta, fabrika personelinin ve halk dilinde ispirto fabrikası, Elazığ ve Erzincan’dan Sarnıç içerisinde demir yolları ile gelen melaslar, vagon kantarında tartıldıktan sonra tesellümleri yapılır. Malzeme Ambar Şefliğine, Levazım Şefliğine, Ticaret Şefliğine tesellümleri verilir.
İspirto Fabrikasında en az üç fabrikanın melası işlenir Malatya, Elazığ, Erzincan.
O günkü şartlarda üç fabrikanın toplam kestiği pancar miktarı 500 bin tonu geçmemekte, bu gün bu miktarı Malatya Şeker Fabrikası tek başına kesmektedir.
Yıl 1978 Memuriyet sınavına girmişim, sınavı kazanmışım. Ticaret Memuru Olarak Elbistan Şeker Fabrikasına atanmışım.
Ticaret Şefliğinin yaptığı işleri öğrenmek üzere Malatya Şeker Fabrikasında üç ay staj görmek üzere görevlendirilmişim.
Malatya Şeker Fabrikası Ticaret Şefliğinde bir masa vermişler, sabahleyin masamda göreve başlayıp, yapılan işleri tek, tek gözlemliyorum. Münir Bey isminde bir şefimiz var, Reşat Engür Şef yardımcısı, Süleyman Emre de personel, Mesut Bey Mubayaa memuru, bir şeyler öğreniyorum yapıyorum, heyecanlıyım.
Ağustos, Eylül, Ekim ayları staj aylarım.
Ekim ayının başında yeni bir takım elbise almışım. Zevkle giyiyorum. Giyime verdiğim önem hem rahmetli babam Bedir Bey’den kaynaklı, hem kurumumdan, hem de güzel giyinmeyi seven bir kişiliğe sahibim…
Ekim ayının ortalarına doğru o güzel takımımla fabrikadaki görevime gitmişim. Öğlen vaktinde, misafirhanenin yan tarafındaki memur yemekhanesinde öğlen yemeğimi yemekteyim. Yemeklerden biri etli patates çıkmış, arkadaşlarla bir muhabbet içerisinde yemeğimizi yiyoruz. Boşalan tabakları garsonu beklemeden yandaki radyatörün üzerine koyuyoruz. Muhabbete diyecek yok. Etli patatesin suyunun bulunduğu bir tabak olduğu gibi üzerime döküldü. Ceket mahvoldu. Pantolon büyük oranda leke oldu.
Bir anda neşem muhabbetim bitti. Üzülmeye başladım. Ne yapayım diye düşünürken arkadaşlarım Fabrikanın en marifetli bayanlarından biri Fikret Ablaya git dediler. O halimle Fikret Tez ablamın yanına gittim. Eşi Muzaffer Tez de Fabrikanın idare amiri idi.
Fikret Abla fabrika personeli idi. odasına gittiğimde, Enver Bey hoş geldin dedi. Hemen çay söyledi, ben çayımı içerken o da masasından çıkardığı 80 derece limon kolonyası ile ceketimi bir yüz sildi. Enver Bey leke biraz gitti ama sen ispirto fabrikasına git orada saf alkolle yıka bir şey kalmaz dedi.
Bir heyecanla ispirto fabrikasına gittim. İspirto fabrikasının şefi İlhan Bitlisli Kimya Mühendisi, benimde lisede kimya öğretmenim..(İlhan Bitlisli Malatya Şeker Fabrikası Müdürlüğü, Genel Müdürlükte Daire Başkanlığı Yaptı.)
Enver hoş geldin dedi. Fabrikanın içerisine geçtim. Etil Alkol çeşmesinin altına ceketimi tuttum. Ceket orijinali gibi oldu. Pantolonuma da sürdüğüm saf alkol pantolonda leke bırakmadı.
Velhasıl takım elbiseyi kurtardık.
Malatya Şeker Fabrikası Ticaret Şefliğinde çalışırken, Malatya’nın Nesrin Kolonyaları sahibi ile bir gün konuşurken şu bilgiyi edindim. Türkiye’nin en kaliteli etil alkolü Malatya Şeker Fabrikasının etil alkolü dedi. Neden dediğimde diğer fabrikalardan aldığım alkol Malatya’nın derecesinden düşük dedi.
Türkiye Şeker Fabrikaları bünyesinde dört Alkol fabrikası
Turhal Alkol Fabrikası
Eskişehir Alkol Fabrikası
Erzurum Alkol Fabrikası
Malatya Alkol Fabrikası
Malatya Alkol Fabrikası 1974 de kurulmuş 1975 Kampanyasında çalışmaya başlamış,2000 yıllarına kadar çalışmaya devam ediyordu. Ürettiği alkolün büyük kısmını Tekel’e veriyordu.
Devlet politikası gereği tekel özelleşince, Malatya Alkol fabrikasının işlevi durdurulmuş. 20 yıldır atıl durumda olan bu fabrikanın Türkiye Ekonomisine kazandırılması Korona virüs olaylı bir kez daha elzem hale gelmiştir.
Malatya Şeker Fabrikası yıllık ortalama 500 bin ton pancar kesmekte, Pancardan 20 bin ton melas üretmekte,20 bin ton melastan yaklaşık 6 bin metreküp alkol elde edilmektedir. Ayrıca buna göre de melas küspesi elde edilmektedir.
Şekerin dışında elde edilen ürünlere baktığımızda
Alkol, küspe, melas küspesi
Melas küspesi yem sanayii de kullanılan en önemli besinlerin başında gelmektedir.
Melas: şeker üretiminde billurlaşan şeker alındıktan sonra kalan şekerli posa.

Türkiye de o kadar hastane o kadar kimya sanayi var o kadar farklı yerlerde alkol kullanılıyor ki, bunların belirli bir kısmı Malatya da üretilirse, ihracatı yapılırsa ithal alkolün maliyeti yerli alkolün üzerinde bırakılırsa Milli ekonomiye sağlayacağı katkının sağlayacağı istihdamın önemini ilgilerin düşüneceğini bekliyorum.
Yaptığım araştırmalara göre 60 milyon TL gibi devletimizin vereceği bir destekle fabrikanın yeniden kazanılacağını tahmin edildiğini görmekteyim.
Fabrikanın stratejik önemi de göz önünde bulundurularak, Cumhurbaşkanımızın emirleriyle, vekillerimizin ilgileriyle fabrikamızı yeniden kazanmak istiyoruz.
Eski bir Şeker Fabrikası mensubu olarak arz ediyorum…

Saygılarımla…
Enver KALAYCIOĞLU