Düğünlerin Değişen Yüzü: Kültürel Bir Değişim Hikâyesi

Düğünler, toplumların en köklü geleneklerinden biridir; nesiller boyunca aktarılan adetler, bir milletin kültürel kimliğini ve sosyal bağlarını yansıtır. Ancak zamanın değişimiyle birlikte, bu köklü adetler de modern dünyanın hızla değişen dinamiklerine ayak uydurmak zorunda kalmıştır. Geçmişte ailelerin ve mahallelerin ortak bir sevinç içinde kutladığı düğünler, bugün bireyselleşen toplumların bir yansıması olarak daha farklı bir boyut kazanmıştır.

Eskiden süreç, görücü usulüyle kız beğenilmesiyle başlar, kız tarafının damat adayını ve ailesini araştırmasıyla devam ederdi. İki aile arasında bir uyum sağlandığında, söz kesmek için aileler bir araya gelir, nişan günü belirlenir ve takılar konusunda anlaşmaya varılırdı. Nişan öncesinde, kız tarafından oğlan evine “Şekerbaşı” adı verilen baklavalar gönderilirdi. Çarşıya çıkılır, alınacaklar alınır ve nişan merasimi kız evinde yapılırdı. Nişan töreninde bal şerbeti ve çerez ikram edilirdi.

Düğünden on beş gün önce çarşıya çıkılır ve “iki başın harcı” olarak bilinen tüm gerekli eşyalar oğlan evi tarafından temin edilirdi. Düğünden bir hafta önce, oğlan evinden kız evine “tohum davarı” gönderilir, çeyiz kız evinin duvarlarına asılır ve misafirler hediyeleriyle ziyarete gelirlerdi. Kız ve oğlan için ayrı ayrı hamam merasimleri düzenlenir, düğünden bir gün önce ise kına gecesi yapılırdı.

Düğün alayı, davul-zurna eşliğinde gelini almak için kız evine giderken, gelinin baba evinden çıkışı sırasında hüzünlü vedalar yaşanırdı. Gelin, o zamanki en iyi araç hangisi ise  murat124-anadol-reno gibi araçlarla konvoy oluşur..hatta bazıları o zaman söylerdi 40 tane arabası vardı diğeri derdi la bizim oğlanınkinde 70 tane vardı araba…bunlar hava atmak için güzel sözlerdi ve konvoy  oğlan evine doğru yola çıkardı. Bu sırada damat ve sağdıcı, evin damına çıkar ve gelinin başına çerez ve para saçarlardı. Gelin, eve Kur’an-ı Kerim’in altından geçerken küp kırılırdı ama küpün içinde bozuk paralar olurdu.., Gelin eve alındıktan sonra sıra Yemeğe gelmişti…misafirlere ise düğün yemeği ikram edilirdi. Düğün yemekleri genellikle kuru fasulye-pilav veya patlıcan tava-pilav gibi milli yemeklerden oluşurdu. Aşçılar, imece usulüyle komşuların yardımıyla bu yemekleri hazırlar, düğün evine neşe ve mutluluk hakim olurdu.

Ancak bugün, düğün adetleri köklü bir değişim geçirmiş durumda. Eskiden oğlan evinde düzenlenen düğünler, artık salonlarda yapılmakta ve düğün sonrası çiftler ya otele ya da ayrı açtıkları evlerine gitmektedir. Geleneksel olarak oğlan evine gidilen düğün sonrası, sabah kahvaltısı ve ailelerin kaynaşması gibi ritüeller artık neredeyse tamamen ortadan kalkmıştır. Oysa geçmişte, gelin ve damat için bu ilk sabah, sağdıç ve diğer aile üyeleriyle birlikte kahvaltı yapılarak başlar, gelin ilk iki gün evde dinlendirilir ve ona ev tanıtılırdı.

Hafta sonunda ise damat tarafı, bir tepsi baklavayla gelinin baba evine gider ve bu ziyaret esnasında aileler daha da kaynaşırdı. Bu tür gelenekler, aile bağlarını güçlendirir ve toplumun dayanışma ruhunu pekiştirirdi. Ne yazık ki, günümüzde bu kültürel değerler, modern yaşamın getirdiği bireysellik ve hızla yerini farklı bir anlayışa bırakmıştır. Ne damat tarafı oğlan evlendirdiğinin sevincini tam anlamıyla yaşayabilmekte, ne de kız tarafı. Ancak gençler bu değişimi kabul ediyor, ve belki de gelecekte bu yeni adetler, toplumumuzun yeni bir kültürel mirası olarak kabul görecek.

Her ne kadar zamanla değişen bu adetler bazıları için kayıp olarak görülse de, bu süreçte en önemli olan, toplum olarak hangi değerleri koruyacağımıza ve bu değerlerin gelecek nesillere nasıl aktarılacağına karar vermektir. Kültür, sürekli evrilen bir olgudur; ancak bu evrimi şekillendirmek ve geçmişten aldığımız mirası geleceğe taşımak bizim elimizde. Sizlerle biraz nostalji yaşamak istedim….REMZİ HAYTA YAZDI